zaterdag 8 november 2014

Kokichi Tsuburaya, falen is geen optie

De Olympische spelen van 1964 zijn aan Japan toegewezen. De fanatieke cultuur verlangt en eist in sommige gevallen topprestaties van de atleten. De media doen hier ook volop aan mee.

Het zijn de Spelen van Dawn Fraser, Peter Snell en Larissa Latynina, maar ook de Spelen van Anton Geesink en Abebe Bikila, die als eerste mens zijn Olympische marathontitel probeert te prolongeren.


Historische  Marathon 

Tokio, 21 oktober 1964, de dag van de marathon; deelnemers uit 35 landen strijden om de zege. De Ethiopiër Bikila loopt -  in tegenstelling tot de spelen van Rome-  nu niet op blote voeten, maar wel met naar een wereldrecord: een ongekende 2 uur 12.11 sec. (en een verbetering van het oude record van Heatley met 1.43 minuut).

Tsuburaya, nu nog 2e
Het Japanse publiek in het Olympisch stadion, dat helemaal gevuld is met 70.000 toeschouwers is uitzinnig, maar reageert nog heftiger als ze zien dat één van hun helden, Kokichi Tsuburaya, als tweede loper het stadion binnenkomt.  Tsuburaya, wordt echter op de hielen gezeten door de Brit Basil Heatley. Slechts tien meter is het gat tussen zilver en brons. 

Tsuburay finisht als 3e
Het publiek barst los en probeert de landgenoot naar het zilver te schreeuwen. Kokichi is echter aan het einde van zijn krachten en kan de aanval van zijn tegenstander niet beantwoorden, als hij in de laatste 200 meter wordt voorbijgelopen. Het publiek scandeert luidkeels "Nippon! Nippon!" ("Japan, Japan"). 

Tsuburaya kijkt mistroostig als hij gewikkeld in een deken naar het podium gaat, terwijl hij paradoxaal genoeg door de supporters aanbeden wordt als een god: het is de eerste keer in 28 jaar dat een Japanner er in slaagt om een medaille in de atletiek te behalen.

Het begin van het einde

Op het moment van de triomf begint de tragedie. Tsuburaya wordt ingelijfd bij  de Japanse strijdkrachten en moet leven onder strikte militaire controle. Hij moet afstand nemen van zijn vriendin en totale toewijding  in de training tonen om te winnen op de volgende Spelen van  Mexico, in 1968.  Kokichi gehoorzaamt blindelings. De Japanse ziel zal een hogere orde niet tegenspreken. Onomkeerbare gehoorzaamheid. Alleen coaching en training is het devies. En uit de buurt van zijn vriendin blijven.

Nadat hij in 1967 diverse klachten en ziektes oploopt brengt hij drie maanden door in het ziekenhuis. Als hij wordt ontslagen, en  zijn lichaam niet goed reageert op  inspanningen beseft hij dat winnen in Mexico een utopie is. De utopie wordt een nachtmerrie. Het vertrouwen van zijn superieuren en het Japanse volk kan hij niet beantwoorden.
Kenji Kimihara, een bevriende collega marathonloper, beschreef een van hun laatste gesprekken, waarin de wanhoop van van de door schuld geplaagde loper doorklinkt:   'Ik beging een onvergeefbare blunder voor de ogen van het Japanse volk. Ik moet hen mijn verontschuldigingen aanbieden en de nationale vlag hooghouden in Mexico.'

De dood of de gladiolen


Na ruim 3 jaar training wordt Tsuburaya dood aangetroffen. Harakiri: zijn halsslagader met een scheermes doorgesneden, zijn bronzen medaille in zijn hand.
Men vindt een briefje met de woorden: “Ik kan niet meer lopen”. Een andere versie luidt: “”Ik ben te moe om verder te lopen”. Hij is een slachtoffer van een systeem dat eindeloos inzet op het winnen van een gouden medaille en een land waar de zelfmoord cultuur is verankerd.
Hij werd 27 jaar.