Paavo Nurmi, de beste loper van de 20e eeuw

Begin jaren zeventig loopt er een nauwelijks benaderbare, nukkige man door de straten van Helsinki. Hij voelt zich miskend en is verbitterd. In een televisiecommentaar spreekt de nationale bekendheid met ontgoocheling in zijn stem over de jeugd van tegenwoordig. Ze hebben niet meer de mentaliteit die nodig is en vallen voor de hedendaagse verleidingen.

De man wordt geboren onder de illustere naam van Paavo Johannes Nurmi  (Turku 1897). Als jochie van 12, overlijdt zijn vader en moet hij hard werken om de kost te verdienen. Paavo is een talentvolle doorzetter en wint een aantal hardloop wedstrijdjes die zijn vrienden onderling organiseren. Op zijn 15^e  verjaardag hoort de jonge Paaf over de heldendaden van zijn landgenoot Hannes Kohlemainen. Deze Hannes won op de Olympische Spelen van 1912 in Stockholm de 5.000, 10.000 meter en ook de individuele cross-country. Kolehmainen zette na een verbeten duel met de Fransman Jean Bouin een nieuw wereldrecord op de 5000 m van 14.36.7 (een verbetering van maar liefst dertig seconden) op de klokken. Kohlemainen inspireert een horde van Finse hardlopers in de dop ("de vliegende Finnen”) waaronder Nurmi.

Nurmi wint in Antwerpen

Drie Doelen

Nurmi heeft op dat moment drie doelen in zijn leven: De beste hardloper op aarde worden, Olympische titels halen en wereldrecords neerzetten. Op de Olympische spelen van 1920 in Antwerpen zet hij zijn eerste stap door drie gouden medailles en één zilveren te winnen.
Bij de Spelen van 1924 in Parijs wint hij alles wat er te winnen valt en keert naar huis met vijf  gouden medailles. Ongehoord is het dat hij 26 minuten na de finale van de 1500 meter ook de finale van de 5.000 meter wint. Beide afstanden in een Olympisch record en met een stopwatch in zijn hand.  Ook in 1928 in Amsterdam is hij er bij en behaalt  glorieuze overwinningen en medailles. De 10 kilometer wint hij door landgenoot en rijzende ster  Ville Ritola in de eindsprint te verslaan. Op de 5km lukt dit kunstje niet. Ritola loopt in het slotstuk weg bij Nurmi, die in de kwalificatie van de steeplechase na een val een lichte blessure op liep. Desalniettemin pakt de onverzettelijke krachtpatser nog wel de zilveren medaille op dit lastige onderdeel. net als winnaar Toivo Loukola (ook een Fin) eindigt hij onder het bestaande wereldrecord.

Op 12 september 1922 pakt hij het legendarische wereldrecord op de 5.000 meter af van Kohlemainen.  Hij groeit uit tot recordhouder wereldrecords verbeteren. Tussen 1921 en 1931 zal hij 22 maal een wereldrecord aanscherpen. Iets wat pas eind vorige eeuw door Sergei Bubka (polsstokhoogspringen) zal worden overtroffen.  Op de disciplines 1500 meter, 5, 10, 20 km, en 10 Engels mijl  is hij de allersnelste. Hij is op dat moment de succesvolste Olympiër ooit met 9 gouden en drie zilveren medailles. Pas in 2008 is er iemand die meer gouden medailles op de Olympische Spelen haalt dan de Finse gigant (Michael Phelps, zwemmen, 2004 en 2008).

Nurmi, de keizer van de midden -en lange afstand heeft zijn doelen verwezenlijkt Toch maakt hij zich op voor een nieuwe en laatste uitdaging: de marathon. Hij wil ook op die afstand de grootste zijn en bereidt zich voor op de Olympische Spelen van Los Angeles 1932. Hij komt aan in de Verenigde Staten, maar heeft een onverwachte tegenstander die hem de baas is. Niet op het asfalt, maar achter de burelen van de internationale atletiekunie. Jaloezie bij en een vete met een loper van het buurland werd Nurmi fataal:  De Zweedse president Edström van de atletiek unie beschuldigt hem van professionalisme. Tijdens een wedstrijd in Duitsland zou hij te veel kosten hebben gedeclareerd. Het verdict: Nurmi mag niet deelnemen aan de Spelen.
Later zou de Fin verklaren dat hij wel eens wat toegestopt kreeg van organisatoren, maar hier zelf nooit om had gevraagd. 

Rehabilitatie en verbittering

Nurmi ontsteekt de Olympische vlam

Ook in eigen land worden krijgen zijn prestaties - na de aantijging van professionalisme - niet meer de aandacht die zij verdienen Na zijn verbanning van het atletiekpodium probeert hij als zakenman succesvol te worden. Zijn laatste Olympische optreden is op de Spelen van Helsinki 1952. Na 12 jaar wachten - de tweede wereldoorlog is spelbreker - krijgen de Finnen eindelijk hun spelen. Nurmi schittert nog eenmaal door met de fakkel het stadion binnen te lopen en de Olympische vlam te ontsteken. De fakkel wordt doorgegeven door zijn vroegere held Kohlemainen.

Gebruik makend van zijn bekendheid en doorzettingsvermogen vergaart hij het een en ander aan luxe. Toch vindt hij zich niet succesvol en trekt zich terug uit het zakenleven. Hij heeft een groot virtueel vermogen opgebouwd, maar zal dit pas aan het einde van zijn leven uitbetaald krijgen als pensioen. Hij heeft zijn (hardloop) doelen in het leven bereikt maar is somber omdat hij buiten het hardlopen geen succes meer kan behalen.

Verbitterd en eenzaam wacht hij op zijn pensioen. In 1973 ontvangt hij dit eindelijk Hij zal er niet lang van genieten. Enkele maanden later is hij op de Sibeliuslaan in het stadspark van Helsinki voor altijd uitgelopen.

Tom Simpson en de ongelijke strijd tegen de Mont Ventoux

Voor de vierde maal gaat de ambitieuze Brit van start in de Tour de France. De winnaar van vier klassiekers is al op jonge leeftijd naar Vlaanderen gekomen om het wielervak te leren en heet Tom Simpson. De wereldkampioen van 1965– en opvolger van Jan Janssen – is een meer dan modale wielrenner en wil nog één keer proberen te schitteren door de Tour te winnen.

Op 13 juli 1967 staat de gevreesde Mont Ventoux op het programma. Het is het jaar dat Raymond Poulidor, Lucien Aimar, Felice Gimondi, Balmanion en Jan Janssen vechten om de touroverwinning. Simpson staat 7e in het klassement.

De kilometers tot aan de beklimming verlopen rustig. Jimenez demarreert meteen aan de voet van de klim. De Spanjaard lijkt geen last te hebben van de hitte en de benauwde atmosfeer. Na Poulidor volgen ook gele truidrager Roger Pingeon,  Gimondi, Aimar, Janssen, Simpson, Balmanion, Letort en Castello.

Jimenez demarreert voor een tweede maal. Poulidor is de enige die mee kan. De groep breekt. Tom Simpson lost snel uit het eerste groepje. Tijdens de zeer warme (tot wel 42°C) dag krijgt de Engelsman het meer dan moeilijk. Hij kan toch al niet goed tegen hitte. En ademhalen is op de Ventoux nauwelijks mogelijk. Met een zwetend lijf en holle ogen probeert hij door te gaan.

Drie kilometer voor de top begint zijn fiets te zwabberen. Links en rechts word hij ingehaald. Hij zwalkt over de weg. Zijn blik staat op oneindig. Dan valt hij met een smak tegen het asfalt. "Get me on my bike" zegt hij nog stamelend. Met hulp van toeschouwers en ploegleider wordt hij weer op de fiets gezet. Maar dan valt Simpson, 1.3 km voor de top, opnieuw. Hij ligt roerloos op de flanken van de Ventoux en bewusteloos word hij per helikopter naar het ziekenhuis in Avignon gevlogen. Terwijl Jan Janssen de etappe wint, is de medische hulp te laat en overlijdt Simpson onderweg.

De ploeggenoot en vriend van de Brit, Barry Hoban mocht de volgende dag - huilend - de rit winnen. Hoban, zal het prijzengeld doneren aan de vrouw van Simpson en later zelfs met haar trouwen. Ook de Tour ging verder, want zij wacht op niemand.

Toenmalig Tour-directeur Felix Lévitan werd zwaar bekritiseerd wegens het uitzetten van een te zwaar parcours. Later werden echter vier ongebruikte ampullen in het shirt van Simpson gevonden, waarvan er één amfetamine bevatte. Simpson zou zijn overleden aan een combinatie van hitte en uitputting. De Engelsman uit Durham county stond te boek als een ultieme doorzetter en vechter. De combinatie van deze eigenschappen en het gebruik van alcohol en amfetamine, werd hem fataal. De dood van Simpson zorgde voor aangescherpte dopingcontroles tijdens de Ronde van Frankrijk. Toen al werd duidelijk hoe zwaar de sport is en hoe diep doping is geworteld  in het wielerpeloton.

Als waarschuwing tegen gevolgen van doping in de sport werd een gedenkmonument neergezet op de plaats waar Simpson op de Ventoux afscheid nam van het leven. De jaren er na komen de renners steevast langs het monument om nog eenmaal afscheid te nemen van Tom. Om na te gedenken en na te denken. Totaal afscheid van doping is er (nog) niet.